بهترین زمان تعویض لاستیک خودرو

راهنمای کامل برای تشخیص، پیشگیری از خطر و افزایش عمر مفید تایرها

اگر تا به حال هنگام رانندگی احساس لرزش در فرمان، سر خوردن خودرو روی جاده خیس یا صدای غیرعادی از چرخ‌ها داشتید، احتمالاً زمان تعویض لاستیک‌های خودروتان فرا رسیده است.
لاستیک‌ها یکی از مهم‌ترین قطعات ایمنی خودرو هستند و درست همانند ترمز یا فرمان، نقشی حیاتی در حفظ جان سرنشینان دارند. اما متأسفانه بیشتر رانندگان تا زمان پنچر شدن یا ترکیدن لاستیک، به فکر تعویض آن نمی‌افتند.

در این مقاله از مجله آموزشی پدال، قصد داریم به زبان ساده توضیح دهیم که چه زمانی باید لاستیک خودرو را تعویض کنید، چه نشانه‌هایی هشداردهنده‌اند، و چطور با مراقبت صحیح عمر لاستیک را افزایش دهید.
پس تا پایان همراه ما باشید.

چرا تعویض به موقع لاستیک اهمیت دارد؟

لاستیک تنها نقطه تماس خودرو با زمین است؛ یعنی هرگونه ضعف در آن، مستقیماً بر ایمنی، کنترل و عملکرد خودرو اثر می‌گذارد.
زمانی که لاستیک‌ها فرسوده یا خشک می‌شوند، این مشکلات رخ می‌دهد:

• افزایش مسافت ترمزگیری به‌خصوص در هوای بارانی

• کاهش چسبندگی و احتمال سر خوردن در پیچ‌ها

• مصرف بیشتر سوخت به دلیل افزایش اصطکاک

• افزایش خطر ترکیدن تایر در سرعت بالا

• ساییدگی سریع‌تر قطعات جلوبندی

بنابراین اگر می‌خواهید هم امنیت خانواده‌تان حفظ شود و هم هزینه‌های تعمیر خودرو کاهش یابد، باید زمان دقیق تعویض لاستیک را بشناسید.

نشانه‌هایی که می‌گویند وقت تعویض لاستیک رسیده است

گاهی لاستیک از بیرون سالم به نظر می‌رسد اما درون آن پوسیدگی یا خشک شدن آغاز شده است. در ادامه، اصلی‌ترین علائم فرسودگی را بررسی می‌کنیم:

۱. کاهش عمق آج

آج لاستیک همان خطوط برجسته‌ای است که باعث چسبندگی خودرو با سطح جاده می‌شود.
اگر عمق آج به کمتر از ۲ میلی‌متر برسد، دیگر توان دفع آب را ندارد و احتمال سر خوردن در باران به شدت افزایش می‌یابد.
می‌توانید با یک سکه یا ابزار مخصوص عمق‌سنج، میزان آج را اندازه‌گیری کنید.

نکته: در لاستیک‌های جدید شاخصی به نام TWI یا Tread Wear Indicator وجود دارد که وقتی سطح آج با آن هم‌تراز شود، یعنی زمان تعویض فرا رسیده است.

۲. ترک‌خوردگی یا خشک شدن دیواره لاستیک

نور خورشید، حرارت بالا و شست‌وشو با مواد شیمیایی باعث می‌شود روغن‌های طبیعی لاستیک تبخیر شوند و دیواره آن خشک و شکننده شود.
اگر روی بدنه لاستیک ترک‌های ریز یا برآمدگی مشاهده کردید، هرگز آن را نادیده نگیرید.
این ترک‌ها می‌توانند در سرعت بالا باعث ترکیدن لاستیک شوند.

۳. برآمدگی یا فرورفتگی روی سطح لاستیک

اگر بخشی از لاستیک پف کرده یا فرورفته به نظر می‌رسد، یعنی ساختار داخلی و لایه‌های فولادی آن آسیب دیده‌اند.
در چنین شرایطی لاستیک باید فوراً تعویض شود، چون خطر پارگی در حین رانندگی بسیار بالاست.

۴. لرزش یا صدای غیرعادی هنگام حرکت

لرزش فرمان یا صدای تق‌تق مداوم از چرخ‌ها می‌تواند نشانه‌ای از سایش نامتوازن، بالانس نبودن چرخ‌ها یا پارگی در لایه داخلی لاستیک باشد.
اگر این علائم را حس کردید، سریعاً خودرو را به مرکز خدمات لاستیک و بالانس چرخ ببرید.

۵. تاریخ تولید و عمر مفید

حتی اگر لاستیک کاملاً سالم به نظر برسد، پس از ۵ سال از تاریخ تولید باید بررسی و نهایتاً تعویض شود.
مواد لاستیکی با گذر زمان خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند.
تاریخ تولید معمولاً به شکل عدد چهاررقمی روی دیواره لاستیک درج می‌شود؛ مثلاً عدد 2621 یعنی هفته ۲۶ سال ۲۰۲۱.

توصیه کارشناسان: عمر مفید لاستیک‌های ایرانی حدود ۳ تا ۴ سال و لاستیک‌های خارجی باکیفیت حدود ۵ تا ۶ سال است.

شرایط آب‌وهوایی و سبک رانندگی چه نقشی دارند؟

عمر لاستیک فقط به تاریخ تولید وابسته نیست، بلکه به شرایط رانندگی هم بستگی دارد.
در ادامه چند عامل مهم را بررسی می‌کنیم:

• آب‌وهوای گرم و خشک: باعث تبخیر سریع‌تر روغن لاستیک و ترک خوردن زودهنگام می‌شود.

• رانندگی در مسیرهای ناهموار: موجب سایش غیریکنواخت و فرسودگی دیواره لاستیک می‌شود.

• فشار هوای نامناسب: باد کم، باعث داغ شدن لاستیک و باد زیاد باعث ساییدگی وسط آج می‌شود.

• رانندگی پرشتاب و ترمزهای ناگهانی: این رفتارها عمر لاستیک را نصف می‌کنند.

بهتر است فشار باد لاستیک را حداقل ماهی یک بار یا قبل از هر سفر طولانی بررسی کنید.

آیا باید هر چهار لاستیک را با هم تعویض کرد؟

کارشناسان توصیه می‌کنند برای حفظ تعادل خودرو، حداقل دو لاستیک یک محور را با هم تعویض کنید.
اگر تنها یک لاستیک نو باشد، ممکن است کنترل خودرو در پیچ‌ها یا ترمز ناگهانی دچار اختلال شود.
در خودروهای دیفرانسیل جلو، بهتر است لاستیک‌های نو را روی چرخ‌های جلو نصب کنید، چون مسئول فرمان و ترمزگیری هستند.

 چگونه عمر لاستیک را افزایش دهیم؟

1. تنظیم منظم باد تایرها مطابق دفترچه خودرو

2. جابجایی متقاطع لاستیک‌ها هر ۱۰ هزار کیلومتر برای سایش یکنواخت

3. بالانس و تنظیم زوایای چرخ هر ۶ ماه یک‌بار

4. جلوگیری از پارک طولانی‌مدت زیر آفتاب یا روی آسفالت داغ

5. شست‌وشو با مواد غیر اسیدی و خشک کردن با دستمال نرم

جمع‌بندی نهایی

بهترین زمان تعویض لاستیک خودرو زمانی است که اولین نشانه‌های فرسودگی ظاهر می‌شوند، نه زمانی که حادثه رخ داده است.
هرچقدر نگهداری از لاستیک‌ها اصولی‌تر باشد، هزینه‌های تعمیر و سوخت شما نیز کمتر می‌شود.
پس همیشه به این سه اصل پایبند باشید:

1. بازرسی ماهانه لاستیک‌ها

2. تعویض به‌موقع بر اساس تاریخ یا علائم ظاهری

3. انتخاب لاستیک باکیفیت و مناسب نوع خودرو

با رعایت این نکات، هم ایمنی سفرهای خود را تضمین می‌کنید و هم عمر مفید لاستیک‌ها را تا دو برابر افزایش خواهید داد.

مرجع : CarAndDrive