واردات بی‌رویه تایر؛ تولید داخلی ۲۵ درصد کاهش یافت

مقدمه

در حالی که صنعت تایر ایران با ظرفیت تولید سالانه ۳۰۰ هزار تن، توانایی تأمین بیش از ۷۰ درصد نیاز داخلی را دارد، سیاست‌های اخیر واردات تایر، این صنعت را با چالشی جدی مواجه کرده است. رئیس انجمن زنجیره ارزش تایر ایران اعلام کرده که مجوزهای صادرشده برای واردات تایر، ۵ برابر نیاز واقعی کشور است. این حجم عظیم واردات، همراه با تخصیص یک میلیارد دلار ارز برای تنها ۳۰ درصد نیاز بازار، تولیدکنندگان داخلی را تحت فشار قرار داده و آن‌ها را مجبور به کاهش ۲۵ درصدی تولید کرده است. در این اخبار،  به بررسی جزئیات این موضوع، دلایل کاهش تولید داخلی و تأثیرات آن بر صنعت تایر کشور می‌پردازیم.

واردات بی‌رویه تایر و تأثیر آن بر بازار

محمدرضا گنجی، رئیس انجمن زنجیره ارزش تایر ایران، در گفت‌وگویی رادیویی اعلام کرد که بازار تایر کشور به تعادل رسیده و دیگر چیزی به نام قیمت بازار آزاد وجود ندارد. او این وضعیت را نتیجه سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) دانست که مجوز واردات تایری به میزان ۵ برابر نیاز واقعی کشور را صادر کرده است.
به گفته گنجی، این سیاست همراه با تخصیص ارز کلان به واردکنندگان، بازار را از تایرهای خارجی اشباع کرده است. این تایرها اغلب با چک‌های چندماهه به فروش می‌رسند، در حالی که سود اصلی واردکنندگان در زمان خرید و ورود کالا به کشور تأمین شده است. این موضوع باعث افزایش قیمت‌ها و فشار مضاعف بر تولیدکنندگان داخلی شده است.

وضعیت تولید داخلی تایر

ایران با ظرفیت تولید سالانه ۳۰۰ هزار تن تایر، توانایی تأمین بیش از ۷۰ درصد نیاز داخلی را دارد. با این حال، ۳۰ درصد باقی‌مانده همچنان از طریق واردات تأمین می‌شود. گنجی تأکید کرد که دولت برای هر کیلوگرم تایر وارداتی، یک دلار ارز تخصیص داده، اما تولیدکنندگان داخلی تنها ۲۷۰ میلیون دلار ارز دریافت کرده‌اند. در مقابل، برای تأمین ۳۰ درصد نیاز وارداتی، بیش از یک میلیارد دلار ارز تخصیص یافته است.
این نابرابری در تخصیص ارز، تولیدکنندگان داخلی را در تنگنا قرار داده و آن‌ها را از استفاده کامل از ظرفیت تولید باز داشته است. نتیجه این وضعیت، تصمیم انجمن تولیدکنندگان تایر برای کاهش ۲۵ درصدی تولید کارخانه‌ها بود.

پیامدهای کاهش تولید داخلی

کاهش ۲۵ درصدی تولید تایر، تبعات متعددی برای صنعت و اقتصاد کشور به دنبال دارد:

• فشار بر تولیدکنندگان داخلی: کارخانه‌های داخلی که سال‌ها برای خودکفایی تلاش کرده‌اند، اکنون با کاهش تقاضا و رقابت نابرابر با تایرهای وارداتی مواجه‌اند.
• افزایش وابستگی به واردات: با کاهش تولید داخلی، وابستگی به تایرهای خارجی افزایش می‌یابد که می‌تواند در بلندمدت امنیت اقتصادی کشور را تهدید کند.
• تأثیر بر اشتغال: کاهش تولید می‌تواند به تعدیل نیرو در کارخانه‌ها و کاهش فرصت‌های شغلی منجر شود.
• افزایش قیمت‌ها در بازار: با وجود ادعای تعادل در بازار، تداوم این روند ممکن است به افزایش قیمت تایر در آینده منجر شود.

گنجی با انتقاد از این وضعیت، اظهار داشت: «شایسته ایران نیست که واردکنندگان بتوانند ۵ برابر نیاز کشور تایر وارد کنند، اما تولیدکنندگان داخلی مجبور به کاهش ظرفیت شوند.»

جمع‌بندی

سیاست‌های اخیر در حوزه واردات تایر، با تخصیص ارز کلان و صدور مجوزهای بی‌رویه، صنعت تولید تایر ایران را با بحران مواجه کرده است. در حالی که ظرفیت تولید داخلی می‌تواند بخش عمده نیاز کشور را تأمین کند، واردات ۵ برابر نیاز بازار و نابرابری در تخصیص ارز، تولیدکنندگان را وادار به کاهش ۲۵ درصدی تولید کرده است. این وضعیت نه تنها به اقتصاد ملی آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند وابستگی به واردات را افزایش دهد. بازنگری در سیاست‌های ارزی و حمایتی، می‌تواند راهی برای نجات صنعت تایر ایران و تقویت تولید داخلی باشد.

منبع