چرا خودروهای برقی در ایران هنوز مورد استقبال قرار نگرفته‌اند؟ تحلیل آخرین آمار و چالش‌ها
ایران برنامه داشت تا نیم میلیون خودروی برقی و هیبریدی را به بازار عرضه کند، اما تاکنون تنها چند هزار دستگاه وارد شده و محدودیت‌های زیرساختی و هزینه‌های بالا، مانع رشد این بازار شده است.
بر اساس برنامه هفتم توسعه، ایران باید تا پایان این دوره نیم میلیون دستگاه خودروی برقی و هیبریدی را به بازار عرضه می‌کرد. با این حال، آمار واردات خودرو در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که حدود ۶۰ هزار دستگاه خودرو به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار وارد کشور شده‌اند. تغییرات تعرفه‌ای بودجه ۱۴۰۴، شامل اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خودروهای بنزینی و افزایش نرخ ارز، چشم‌انداز واردات و گسترش بازار خودروهای برقی را تحت فشار قرار داده است.
عوامل اصلی استقبال محدود از خودروهای برقی
تحلیل کارشناسان بازار خودرو نشان می‌دهد که چند عامل کلیدی باعث استقبال کم مصرف‌کنندگان ایرانی شده است:
۱. محدودیت زیرساخت‌های شارژ
شبکه ایستگاه‌های شارژ سریع عمدتاً در کلان‌شهرها متمرکز است و مسیرهای بین‌شهری تقریباً فاقد ایستگاه مناسب هستند. این محدودیت باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان و ترس از «ماندن در مسیر» شده است.
۲. هزینه بالای خرید و نگهداری خودروهای برقی
خودروهای برقی میان‌رده در ایران دو تا سه برابر خودروهای بنزینی مشابه قیمت دارند. تعویض باتری‌ها می‌تواند تا یک‌سوم قیمت خودرو هزینه داشته باشد و تعمیرات نیز به دلیل کمبود تکنسین متخصص پرهزینه و زمان‌بر است.
۳. نبود مشوق‌های دولتی
برخلاف کشورهای پیشرفته، ایران هنوز مشوق‌های مالیاتی و یارانه خرید گسترده ارائه نکرده است. تعرفه‌های بالا و محدودیت واردات باعث شده خودروهای برقی کمتر اقتصادی و جذاب باشند.
۴. استانداردهای شارژ و مشکلات فنی
تفاوت استانداردها و محدودیت سازگاری شارژرها استفاده از خودروهای برقی را پیچیده کرده است. شارژ سطح ۱ بسیار کند است، سطح ۲ سریع‌تر اما محدود، و سطح ۳ هنوز در تعداد اندک موجود است.
۵. آگاهی و فرهنگ محدود در میان مصرف‌کنندگان
سطح آگاهی عمومی درباره مزایای خودروهای برقی پایین است و نگرانی از خرابی باتری و کمبود خدمات پس از فروش باعث بی‌اعتمادی خریداران شده است.
وضعیت فعلی بازار و زیرساخت‌ها
تعداد خودروهای برقی وارداتی تا مرداد ۱۴۰۳: حدود ۸ هزار دستگاه
تولید داخلی: محدود و در سطح آزمایشی
ایستگاه‌های شارژ: محدود و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای سفرهای طولانی
خدمات پس از فروش: تعمیرگاه‌های تخصصی محدود و اکثر نمایندگی‌ها آماده ارائه خدمات کامل نیستند
اثرگذاری خودروهای برقی بر سوخت و محیط زیست
هر خودروی برقی میان‌رده می‌تواند سالانه حدود ۱۰۵۰ لیتر بنزین صرفه‌جویی کند.
هر خودرو برقی قادر است سالانه ۴ تا ۵ تن CO₂ کاهش دهد، بسته به ترکیب تولید برق کشور.
راهکارهای پیشنهادی کارشناسان
کارشناسان معتقدند تنها با یک بسته سیاستی جامع می‌توان بازار خودروهای برقی را رونق داد:
سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت شارژ سریع و شبکه بین‌شهری
توسعه تولید داخلی باتری و قطعات خودروهای برقی
ارائه مشوق‌های مالی و مالیاتی برای خریداران و واردکنندگان
گسترش خدمات پس از فروش و تربیت نیروی متخصص
فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره مزایای خودروهای برقی
با اجرای همزمان این اقدامات، بازار خودروهای برقی ایران می‌تواند رونق گیرد و کشور به مسیر تحولات جهانی صنعت خودرو نزدیک‌تر شود.
منبع : تسنیم